Rozwód z orzekaniem o winie – konsekwencje prawne i majątkowe

3 min czytania
Rozwód z orzekaniem o winie – konsekwencje prawne i majątkowe

Rozwód z orzekaniem o winie to jedna z najbardziej złożonych form zakończenia małżeństwa. W przeciwieństwie do rozwodu bez orzekania o winie, w tym przypadku sąd bada, kto ponosi odpowiedzialność za rozpad związku małżeńskiego. Orzeczenie o winie może wpływać nie tylko na sytuację emocjonalną stron, ale przede wszystkim niesie ze sobą daleko idące skutki prawne i finansowe, które mają znaczenie zarówno dla małżonków, jak i dla ich dzieci.

Istota orzekania o winie w postępowaniu rozwodowym

W polskim prawie rodzinnym orzekanie o winie ma charakter fakultatywny, co oznacza, że sąd przeprowadza je wyłącznie na wniosek jednego z małżonków. Jeśli żadna ze stron nie wnosi o orzekanie o winie, sąd wydaje wyrok rozwodowy bez badania winy za rozkład pożycia. W przypadku wniosku o orzeczenie o winie sąd analizuje okoliczności rozpadu małżeństwa, przesłuchuje świadków, przeprowadza dowody i na tej podstawie ustala, czy za rozpad związku odpowiedzialność ponosi jeden z małżonków, oboje czy żaden.

Orzeczenie o winie może przybrać formę:

  • winy jednego z małżonków,
  • winy obu stron (wina obopólna),
  • braku winy (na zgodny wniosek stron lub z uwagi na brak dowodów).

Przy ustalaniu winy uwzględniane są m.in. zdrady małżeńskie, przemoc fizyczna i psychiczna, uzależnienia, brak współdziałania w prowadzeniu gospodarstwa domowego, uporczywe uchylanie się od zaspokajania potrzeb rodziny czy długotrwałe opuszczenie wspólnego miejsca zamieszkania bez uzasadnionej przyczyny.

Konsekwencje prawne orzeczenia o winie

Orzeczenie o winie ma doniosłe skutki prawne, zwłaszcza w zakresie obowiązków alimentacyjnych. Zgodnie z art. 60 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonek niewinny może domagać się od małżonka wyłącznie winnego świadczeń alimentacyjnych, jeżeli rozwód pociąga za sobą pogorszenie sytuacji materialnej niewinnego. Co ważne, w przypadku wyłącznej winy jednego małżonka, obowiązek alimentacyjny może trwać nawet bezterminowo, niezależnie od tego, czy małżonek niewinny znajduje się w niedostatku.

W przypadku winy obopólnej lub braku winy, obowiązek alimentacyjny powstaje tylko w razie niedostatku uprawnionego oraz ograniczony jest do pięciu lat od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, chyba że sąd z ważnych powodów przedłuży ten okres.

Skutki majątkowe rozwodu z orzekaniem o winie

Orzeczenie o winie nie wpływa bezpośrednio na podział majątku wspólnego, jednak może mieć znaczenie pośrednie, np. przy rozpatrywaniu kwestii zwrotu nakładów czy ustalania nierównego udziału w majątku wspólnym. W praktyce podziału dokonuje się niezależnie od orzeczenia o winie, przyjmuje się bowiem zasadę równych udziałów, chyba że jeden z małżonków wykaże, że istnieją ważne powody, aby ustalić udziały w innej proporcji.

W praktyce orzeczenie o winie może wpływać na:

  • możliwość uzyskania alimentów,
  • stanowisko sądu w sprawie o podział majątku (jeśli np. jeden z małżonków rażo naruszał obowiązki wobec rodziny),
  • spory dotyczące odpowiedzialności za wspólne zobowiązania finansowe,
  • kwestie rozliczeń wydatków poniesionych w związku z niewłaściwym korzystaniem z majątku wspólnego.

Wpływ orzeczenia o winie na sytuację dzieci

Samo orzeczenie o winie nie ma bezpośredniego znaczenia dla rozstrzygania o władzy rodzicielskiej, kontaktach z dziećmi czy alimentach na rzecz dzieci. Sąd kieruje się w tym zakresie przede wszystkim dobrem dziecka, jego potrzebami i relacjami z każdym z rodziców. Jednak w praktyce dowody przedstawiane na okoliczność winy jednego z rodziców mogą rzutować na ocenę jego predyspozycji wychowawczych, zwłaszcza w przypadkach przemocy, uzależnienia czy rażego zaniedbywania obowiązków rodzicielskich.

W toku sprawy rozwodowej mogą zostać rozstrzygnięte kwestie:

  • powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej,
  • ustalenia kontaktów z dzieckiem,
  • miejsca zamieszkania dziecka,
  • wysokości alimentów na rzecz dziecka.

Psychologiczne i praktyczne aspekty decyzji o orzekaniu o winie

Decyzja o wnioskowaniu o orzekanie o winie powinna być dobrze przemyślana, ponieważ postępowanie dowodowe jest często długotrwałe, kosztowne i wiąże się z koniecznością ujawniania wielu intymnych szczegółów z życia prywatnego. Wymaga ono także udziału świadków, przedstawiania nagrań, wiadomości, dokumentów czy opinii biegłych. Dla wielu osób oznacza to dodatkowe napięcie i przedłużanie stanu niepewności.

Jednak dla stron, które doznały krzywdy w związku małżeńskim, orzeczenie o winie może mieć znaczenie moralne i prawne, otwierając możliwość dochodzenia korzystniejszych alimentów oraz podkreślając ich brak odpowiedzialności za rozpad małżeństwa.

Artykuł powstał przy współpracy z adwokat-kowalewicz.pl.

Autor: Artykuł sponsorowany

jeleniagoraonline_kf