Mikroelementy to składniki mineralne, których zapotrzebowanie wynosi poniżej 100 mg na dzień. Dla porównania, zapotrzebowanie na makroelementy to powyżej 100 mg na dzień. Zarówno jedne i drugie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Poniżej przedstawiamy opis wybranych mikroelementów oraz skutki ich niedoboru lub nadmiaru.
Żelazo - niezbędne do transportu i magazynowania tlenu, transportu elektrolitów, przemian kwasów tłuszczowych i obrony immunologicznej organizmu. Najlepiej przyswajalne żelazo znajdziemy w mięsie, podrobach i ich przetworach.
- Niedobór - niedotlenienie tkanek (obniżenie zdolności do wysiłku fizycznego, zaburzenia regulacji temperatury ciała, rozwoju psychomotorycznego i intelektualnego, odczuwania bodźców sensorycznych, zaburzenia snu, obniżenie sprawności psychicznej), niedokrwistość (anemia); w przypadku ciężarnych przedłużająca się anemia może powodować wady rozwojowe płodu. Anemia (głęboka i długotrwała) u dzieci w wieku przedszkolnym może doprowadzić do trwałych zmian niektórych procesów nerwowych, psychicznych i emocjonalnych, obniżenie odporności organizmu, u ciężarnych niedobór żelaza dodatkowo może doprowadzić do: niedotlenienia macicy, poronienia, przedwczesnego porodu, osłabienia akcji porodowej.
- Nadmiar - zmniejszenie wchłaniania innych składników mineralnych, zwiększone ryzyko wystąpienia infekcji, uszkodzenie tkanek spowodowane nadmiernym odkładaniem się żelaza, zbyt duże ilości żelaza przyjmowane przez kobiety w ciąży mogą wpływać niekorzystnie na rozwój płodu i ujawnić się później w postaci hemochromatozy u dziecka, u dzieci w związku z możliwością hemochromatozy idiopatycznej (nadmiernego wchłaniania żelaza i odkładania w narządach) już nawet dawka wynosząca ok. 3 g może być śmiertelna, zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów i choroby wieńcowej
Jod – niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, które pełnią kluczową rolę w regulacji podstawowej przemiany materii i termogenezy, warunkują prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu oraz układu nerwowego. Najwięcej jodu zawierają ryby morskie. Artykuł powstał we współpracy z portalem https://medeverest.pl/
- Niedobór - niedoczynność tarczycy, przerost tarczycy (wole), opóźnienie rozwoju fizycznego i psychicznego, opóźnienie rozwoju umysłowego, uszkodzenia mózgu, poronienia, zwiększona śmiertelność dzieci
- Nadmiar – zahamowanie syntezy hormonów tarczycy, odczyny alergiczne
Cynk - jest strukturalnym i funkcjonalnym składnikiem enzymów, niezbędny do syntezy białka i kwasów nukleinowych, produkcji i wydzielania niektórych hormonów, odporności immunologicznej, odczuwania smaku i zapachu. Produkty bogate w cynk to: mięso, wędliny, ryby, produkty zbożowe.
- Niedobór - zmiany skórne, wypadanie włosów, zaburzenia smaku i węchu, zmniejszenie odporności, upośledzone gojenie się ran, upośledzenie procesu wzrastania u dzieci, niedorozwój narządów płciowych, kurza ślepota, biegunka, przerost prostaty, miażdżyca
- Nadmiar – zbyt duże spożycie cynku prowadzi do wydalania żelaza i miedzi
Mangan - bierze udział w tworzeniu tkanki łącznej i kości, wspomaga funkcje mózgu i trzustki, wchodzi w skład wielu enzymów. Znajduje się w herbacie i produktach zbożowych.
- Niedobór - zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej oraz resorpcji kości, ataksja (brak koordynacji ruchów), zaburzenia pamięci
- Nadmiar – zmniejszenie wchłaniania żelaza
Miedź - składnik enzymów, bierze udział w powstawaniu czerwonych krwinek, transporcie żelaza w organizmie i budowie tkanki łącznej. Znajduje się w mięsie, rybach, skorupiakach i produktach zbożowych.
- Niedobór – niedokrwistość, pękanie naczyń krwionośnych, łamliwość kości, wady kręgosłupa, podwyższone stężenie cholesterolu, zwiększone ryzyko wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów, obrzęki
- Nadmiar – obniżenie poziomu cynku, bezsenność, wypadanie włosów, nieregularne miesiączki u kobiet, objawy depresji
Selen - składnik enzymów, bierze udział w syntezie hormonów tarczycy, działa jako antyoksydant. Znajdziemy go w rybach, mięsie, podrobach i kukurydzy.
- Niedobór - zmniejszenie aktywności wielu enzymów biorących udział w detoksykacji związków obcych, zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów i choroby niedokrwiennej serca, kardiomiopatia
- Nadmiar – zaburzenia wzrostu włosów i paznokci, zmiany skórne, zapalenia wielonerwowe
Fluor - wpływa na prawidłowy rozwój kości i zębów. Jest ważny w zapobieganiu próchnicy. Źródłem fluoru jest woda, a także herbata.
- Niedobór – próchnica zębów
- Nadmiar – przebarwienia i jamki na zębach u dzieci, zaburzenia uwapnienia kości u dorosłych
